Genogram jest klasyczną techniką chętnie stosowaną przez terapeutów systemowych. Jest to schematyczny rysunek, który nie tylko przedstawia członków rodziny (przynajmniej jej trzy pokolenia) i łączące ich więzy pokrewieństwa, ale również obrazuje podstawowe wzorce relacji rodzinnych.
Genogram często jest wykorzystywany jako sposób zbierania i uporządkowywania informacji o rodzinie. Może także służyć jako okazja do poznania różnych historii rodzinnych.
Genogram pozwala na analizę (zarówno klientom, jak i terapeucie) transgeneracyjnych wzorców zachowań, przekonań, mitów rodzinnych, specyficznych sposobów komunikacji czy sposobów radzenia sobie z trudnościami. Dzięki temu lepiej można zrozumieć, jak przeszłość rodziny wpływa na to, co dzieje się w niej obecnie.
Zrozumienie historii własnej rodziny pozwala nam zmienić naszą przyszłość.
Monica McGoldrick
Jak wygląda gengram?
Genogram przypomina drzewo rodzinne, które pozwala zobrazować informacje o członkach rodziny i ich relacjach, przekazywanych z pokolenia na pokolenie mitach i sekretach, które mogą wywierać trwającywiele pokoleń wpływ na rodzinną sytuacje
Genogram tworzony jest z określonych symboli, przedstawiających płeć, charakter relacji między osobami, a także ważne daty i miejsca wydarzeń związanych z rodziną. Mężczyzn prezentuje się w kwadratach, a kobiety w kołach. Figury łączy się liniami sygnalizującymi formalne powiązania między członkami rodziny (małżeństwo, rozwód, separacja itp.).
Źródło:: The Military Genogram: A Solution-Focused Approach for Resiliency Building in Service Members and Their Families
Jakie informacje mogą znaleźć się na genogramie?
- Imiona, nazwiska, przezwiska.
- Daty narodzin, śmierci.
- Informacje o małżeństwach, separacjach, rozwodach.
- Informacje o miejscu pobytu danej osoby, miejscu narodzin, datach ważnych zmian zamieszkania (np. emigracjach).
- Rodzaj relacji emocjonalnej pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny.
- Osoby „oddalone” od reszty systemu i ewentualne informacje na temat przyczyn „odcięcia”.
- Pochodzenie etniczne, zawód, poziom socjoekonomiczny, wykształcenie, przynależność wyznaniowa.
- Trójkąty, konflikty, uzależnienia, choroby umysłowe, chroniczne choroby, samobójstwa.
- Inne ważne informacje o danej osobie, np. częste hospitalizacje, depresje itd.
Jak przebiega opracowanie genogramu
Konstruowanie genogramu składa się z trzech etapów:
- rysowanie drzewa rodzinnego,
- zbieranie informacji
- oraz nanoszenie relacji rodzinnych.
Podczas pracy z klientem terapeuta zadaje pytania:
- kto pełnił jaką rolę w rodzinie, kto decydował o imionach i jakie miały one znaczenie w rodzinie
- o historie rodzinne, mity i tajemnice.
Często mity rodzinne ilustrują jakieś powiedzenia stale powtarzające się w rodzinie i przekazywane z pokolenia na pokolenie np. „nie można wierzyć mężczyznom”.
- o sekrety rodzinne np. dotyczące pieniędzy, niewyjaśnionych śmierci, zachowań seksualnych.
W jaki sposób są utrzymywane w tajemnicy i jaki mają wpływ na życie rodziny.
- o komunikację i więzy rodzinne.
Podczas sesji ważne jest zrozumienie jaki typ więzów dominuje i najczęściej powtarza się w rodzinie.
Podczas pracy z genogramem staramy się ustalić wzorce separacyjne w rodzinie. Czasami wystarczy popatrzeć na daty małżeństw, aby zrozumieć jakie wzorce separacyjne powtarzały sięw rodzinie.
Ważnym obszarem analizy genogramu jest także problem strat w rodzinie. W trakcie sesji genogramowych zastanawiamy się czy sposób reakcji powtarzał się z pokolenia na pokolenia np. łzy, rozpacz, czy wycofanie i zamkniecie się w sobie. Terapeuta może dopytać czy okoliczności śmierci były otwarcie omawiane, czy towarzyszyła im jakaś tajemnica, czy wszyscy członkowie rodziny spotykali sięna pogrzebie, czy kogoś z tej uroczystości wykluczano.
Tak szerokie spojrzenie na historię rodziny jakie osiągamy podczas opracowania genogramu często okazuje się bardzo skuteczne w analizie przyczyn kryzysu w naszym życiu.
Jeżeli zainteresował Cię ten sposób pracy, zapraszam na sesję genogramową lub warsztat rozwojowy „Zrozumieć siebie” z wykorzystaniem technik fotografoterapii i genogramu.
